amérika "washingiton kündilik pochta géziti" tor békitining xewer qilishiche, gerche köpligen döletler her xil usullar arqiliq tamaka cheklimekchi boliwatqan bolsimu, biraq pütün dunyada tamaka chikidighanlarning sani yenila künsiri köpeymekte, igilinishiche, hazir tamaka chekküchilerning sani bir milyardtin éship ketken.
xewer qilinishiche, 178 dölet teminligen munasiwetlik matériyallardin ayan bolishiche, 2012-yili pütün dunyada tamaka chikidighan ademning sani 967 milyongha yetken bolup, 1980-yilidiki 721 milyon ademdin xélila köpeygen. Xewerde déyilishiche, tamaka chekküchiler sanining köpiyishi dunya nopusining éshishi bilen munasiwetlik iken, chünki ötken 50 yil ichide pütün dunya nopusi bir hessige yéqin köpeygen bolup, yette milyardqa yetken, shuninggha mas halda tamakigha xumar bolup qalghan kishilerning sanimu köpiyishke bashlighan, bolupmu nupusi köprek döletlerdiki tamaka chikidighanlarning sani téximu köp bolghan.
munasiwetlik sanliq-melumatlardin ayan bolishiche, sélishturup körgende ta hazirgha kelgüche 1980-yili tamaka chikidighanlarning sani dunya miqyasida eng az bolghan iken. Amérika washingiton unwérsitéti saghlamliq körsetküchini bahalash tetqiqat merkizining körsitishiche, tamaka chekküchilerning sani qanche köp bolsa, xelqning salametlik jehette töleydighan bedili shunche yuqiri bolidiken. Gerche hazir köp qisim döletler tamaka chikishni cheklewatqan bolsimu, biraq yenila bu jehette téximu tirishchanliq körsetse bolidighandek turidu.
